System PSOR

Gospodarka o obiegu zamkniętym to koncepcja, która dąży do tego, aby produkty oraz surowce wykorzystane do ich wytworzenia, pozostały w obiegu najdłużej jak to możliwe. Dąży zatem do racjonalnego wykorzystania zasobów i ograniczenia negatywnego wpływu produkcji na środowisko. W praktyce chodzi o to, aby ograniczyć wytwarzanie odpadów do minimum, a odpady, które są końcowym etapem cyklu życia produktu, ponownie włączyć do obiegu, m.in. za pomocą recyklingu. Dotyczy to wszystkich odpadów powstałych po wprowadzanych rynek produktach, również opakowań po środkach ochrony roślin.

Gospodarka o obiegu zamkniętym na przykładzie pustych opakowań po środkach ochrony roślin

Opakowania środków ochrony roślin pełnią istotną rolę w ochronie zdrowia rolników i środowiska, umożliwiając bezpieczny transport, magazynowanie i przygotowanie roztworu do oprysku. Puste opakowania po środkach ochrony roślin toksycznych i bardzo toksycznych dla organizmów wodnych lub ludzi, opatrzone są kodem 15 01 10*. Kodem tym oznacza się opakowania, które zawierają pozostałości substancji niebezpiecz­nych lub są nimi zanieczyszczone. Oznacza to, że puste opakowania po środkach ochrony roślin i innych produktach niebezpiecznych, nawet jeżeli są opróżnione, trzykrotnie wypłukane oraz suche, stanowią odpad niebezpieczny, który należy w odpowiedni sposób przechowywać, transportować i zagospodarować.

System PSOR jak przykład działania gospodarki o obiegu zamkniętym

System Zbiórki Opakowań PSOR jest świetnym przykładem realizacji założeń gospodarski o obiegu zamkniętym. System PSOR umożliwia zagospodarowanie opakowań po środkach ochrony roślin, w prosty, odpowiedzialny i bezpieczny dla środowiska sposób. System jest całkowicie bezpłatny dla użytkowników i sprzedawców środków ochrony roślin, a koszty jego funkcjonowania ponoszą producenci środków ochrony roślin.

Jak to działa w praktyce? Użytkownicy oddają puste, odpowiednio przygotowane, czyli trzykrotnie wypłukane, suche oraz zakręcone opakowania po środkach ochrony roślin do sklepów. Sprzedawcy informują na temat prawidłowego gospodarowania opakowaniami po środkach ochrony roślin w momencie ich zakupu oraz przyjmują odpowiednio przygotowane opakowania od użytkowników. Operator Systemu odbiera puste opakowania ze sklepów na terenie całego kraju i przekazuje je do dalszego zagospodarowania. Producenci środków ochrony roślin finansują zbiórkę opakowań po swoich produktach. A Polskie Stowarzyszenie Ochrony Roślin zorganizowało System PSOR, koordynuje jego funkcjonowanie i prowadzi kampanię edukacyjną „Liczy się każde opakowanie”.

 Wszystkie zebrane w Systemie PSOR opakowania w pierwszej kolejności trafiają do recyklingu. Inne metody unieszkodliwiania, takie jak odzysk energetyczny, stosowane są w ostateczności. Surowiec uzyskany z recyklingu wykorzystywany jest do produkcji elementów, które nie mają bezpośrednio kontaktu z ludźmi bądź żywnością, np. rur osłonowych do światłowodów. W 2023 roku zebraliśmy 68% masy opakowań po wprowadzonych na rynek produktach, a 92% z nich poddaliśmy recyklingowi.

Czy branża środków ochrony roślin w Polsce i w Europie realizuje założenia gospodarki o obiegu zamkniętym?

Branża środków ochrony roślin przykłada szczególną uwagę do zapewnienia bezpieczeństwa na każdym etapie stosowania środków ochrony roślin. Aby do 2025 r. w znaczący sposób przyczynić się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym, nasza branża zobowiązała się do zwiększenia średniego poziomu zbiórki w Unii Europejskiej do 75% i utworzenia systemów zbiórki w krajach Unii, w których takie systemy jeszcze nie funkcjonują.

W 2020 r., kiedy ogłoszono zobowiązania, systemy zbiórki opakowań były obecne w 19 państwach członkowskich Unii Europejskiej, a średni poziom zbiórki opakowań w Unii wynosił 65% (lub 73% biorąc pod uwagę jedynie kraje mające systemy zbiórki). W 2023 r. średni poziom zbiórki wyniósł 71,8%, a liczba krajów mających system zbiórki wzrosła do 24. Również recykling opakowań w skali ogólnoeuropejskiej jest na bardzo wysokim poziomie. W 2023 roku recyklingowi poddano 89% zebranych opakowań.